Arap yazısının İslâmdan önce ve İslâmdan sonra iki safhası vardır.
İslâmdan önceki Arap Yazısının başlangıcı kesin olarak bilinmemekle birlikte bu konuda Prof. Dr. A. Süheyl Ünverin Türk Yazı Çeşitleri kitabındaki belgede İsmail Hakkı, İsmail aleyhisselâmdan.başlayarak konuşulan ve yaygınlaşan Arapcayı ilk yazanın NİZAR (Peygamberimiz in 8.dedesi) olduğunu söylemektedir. Arap yazısının İslâmdan önceki örnekleri de üç beşi geçmeyecek kadar azdır. Bunlar;
MS 512 de yazılan ZEBET KİTABELERİ,
MS 658 de yazılan HARRAN KİTABELERİ,
MS 600 de yazılan Suriye?deki UMMUL-CEMAL KİTABELERİ ndeki yazılar,
Halk arasında kullanılan yuvarlağımsı ŞAMî yazısı ile
Resmî yazışmalarda kullanılan köşemsi birkaç MAKİLî yazısı..
Bunlar İslâmdan önceki Arap yazılarının örnekleridir. Dikkat edilirse İslâmdan önceki Arap yazılarının tarihî süreci bir asrı bile doldurmuyor.
Halbuki İslâmdan sonraki Arap yazılarının binlerce, milyonlarca örnekleri hicrî yılın başından günümüze kadar gelmiş ve yaklaşık l5 asırdır hayatiyetini bütün canlılığı ile sürdürmüştür.
ARAP ELİF-BASI
Bilindiği gibi Elif-Ba üzerine kurulan yazıların hepsi Fenike Elif-Ba sına dayanır. Fenike Elif-Bası 22 harften ibarettir.Keldanîler bu harfleri Fenikeliler?den almış ve İbranî yazısı,oluşumunu tamamlamıştır.
Buhtun-Nasr zamanında Asurîler,İbranî yazısını Süryanî şekline dökmüşlerdir.Araplar da Elif-Ba larını Süryanîlerle müşterek olan 22 harf ve Süryanilerde olmayan fakat dillerinde olan yedi harfi de ilave ederek
Elif-Balarını 22+7=29 harfe çıkarmışlardır.
Lâm-elif hariç, her bir harfin karşılığına birer rakam koyarak EBCED HESABI adıyla tarih düşürmekte kullanılan Arap Elif-Bâ sındaki harfler ve her harfe isabet eden rakamlar sırasıyla şunlardır:
HARFLER - - - - -- - - HARFLER
Sîn - 60 Elif- 1
Fâ -70 Bâ- 2
Sâd-90 Cim-3
Kaf-100 Dâl-4
Râ -200 Hâ -5
Şîn-300 Vâv-6
Tâ -400 Zeyn-7
Sâ -500 Ha -8
Ha -600 Ta -9
Zâl -700 Yâ -10
Dat-800 Kâf-20
Za -900 Lâm-30
Gayn-1000 Mîm-40
Nun-50
Farsça Elif-Bâ sı: ( - Pâ, - Çîm, - Jeyn, - Gâ ?Farsça Kâf? ) 4 harf ilavesiyle 29+4=33 harftir.
Osmanlıca Elif-Bâsı ( - ?Kâf-ı Nunî, - ?Kâf-ı Vavî? ve - ?Kâf-ı Yâî?yi) 3 harf ilavesi ile 33+3=36 harften meydana gelmiştir.Bilindiği gibi Osmanlıca, Türkçe,Arapça ve Farsça kelimelerin bir arada kullanılmasından meydana gelmiştir.
Arap Elif-Bâ sının bugünkü tertibe ne zaman sokulduğu tam olarak bilinmese de Hicrî 4. asır, Milâdî 10. asırda olması muhtemeldir.
Arap Elif-Bâ sının bugünkü bilinen tertibi Aşağıdaki gibidir:
Elif- Bâ- Tâ - Sâ- Cim- Ha- Ha - Dâl- Zâl - Râ - Zeyn- Sîn - Şîn- Sâd- Dat- Ta - Za -Ayyn- Gayn- Fâ - Kaf- Kâf- Lâm- Mîm- Nun- Vâv- Hâ ?Lamelif- Yâ.
ARAP YAZISINDA HAREKELER:Yanlış okumayı önlemek maksadıyla sonradan Hallâc Mansur zamanında uygulanan harekeler yardımıyla, Arap harflerini ve kelimelerini okuma yoluna gitmek; küçük yaştaki çocuklar ve yeni öğrenenler için bir kolaylık sağlasa bile, okumada ve yazmada alışkanlık hasıl olduktan sonra harekeler birer fazlalık ve kalabalıktan başka bir şey ifade etmez hâle gelir.
Elif-Bâ harflerini öğrenirken her harfin kendi hususiyetine göre (mahrecine göre) en az üç türlü okunabileceğini bilen bir ağızdan, hocadan öğrenmek bu yazı için daha pratik bir metottur.
Harfler böyle kestirme, sade bir tarzda bellenince artık harekeler önceden birer ikaz edici, sonra süs ve nihayet bir yük olmaktan fazla bir iş görmemeye başlar ve terk edilmekle yazıda bir eksiklik olmaz.Bilakis aslına rücu ettiği yani aslına döndüğü için daha sade, daha mücerret ve daha mükemmeldir.İlk İslam yazısı olan Kufi yazısı iyice incelendiğinde bu görülür.
Nitekim tarih boyunca İslâm harflerinin bunlarsız da süratle ve kolaylıkla yazılıp okuna geldiği söz götürmeyen bir hakikattir.
Meşhur lisan mütehassıslarından Ya?kub-ı Kındî:
?Hiçbir hat; Arap hattı kadar tahlile, tetkike ve süratle yazılmaya müsait değildir.? demiştir.
